Wettlauf

Dä Haas un dän Igel

Immer zu Ostern fällt mir der Wettlauf zwischen Hase und Igel ein. Es war übrigens der erste Film, den ich Anfang der 50er in der Schule zu sehen bekam und hat mich tief beeindruckt. So sehr ich auch das Teamwork des Igelpaars bewunderte, der arme Hase tat mir am Ende leid.
Die Geschichte ist, obwohl mit den anderen Grimm-Märchen erschienen, keins der üblichen Märchen und existierte schon vorher  als norddeutscher Schwank op Platt.

Hier nun die Mölmsche Version. Frohe Ostern!

Die Chescheechte ös e-igentlich chelooge, leewe Ke-iner, merr wohr ös se doch, denn minne Bääsdevaader, van däm ick se häpp, heet ömmer, wenn he se me-i vöarchedraage heet (met chroate Behachlichke-it), dobe-i chessaach: „Se mutt all woahr ssin, min Jong, auners köin me se jo nee vertelle.“ Die Chescheechte heet sseech soa aafchespeelt:
Et woar an en Ssunndaach tur Herfstiid, chrad ees dä Bookwe-iten blöiden; de Ssunn woar am Hemmel opchechange, dä Moorgewe-ind chingk warm öwwer de Stoppele, de Liawerlingske ssunge inne Luuch, de Imme ssummden in däm Bookwe-iten, un de Lüüt chingken in öarem Ssunndaachs-staat noh de Kirke her, un aal de Kreatur woar verchnööch, un dä Igel ouk.
Dä Igel äwwer stound vöar ssinne Poote, hadden de Arme ounerschloon, keek dobe-i in dä Morgewe-ind heruut un quinkeleerden en kle-in Leedsche vöar ssech her, soa chudd und soa schlääch, ees nou eewes am leewen Ssunndaachmorge en Igel ssinge koos.
Ess he nou wat le-is vöar ssech hin sung, feel öm op e-imol in, he köin ouk waal, soa lang ees sin Öilsche de Pööste wäsche un antrecke de-it, em bettschen in’t Fe-il spazeere un kieke, wie ssin Steekrööwen stoune. Die Steekrööwe stoune chanz noh an ssin Huus, un he ssoach se derweege ees ssin e-ige aan. Chessaach chedoon! Dän Igel mackden de Huusdöar aachter ssech tu und schloag dän Wääch noh’m Fe-ild in.
He woar noch nee chanz wiet vam Huus un will eewes öm dä Schle-ieboosch, dä do vöar dat Fe-ild stound, noh däm Steekrööwenacker erop dre-ihe, do soach hee dän Haas, dän ouk chrad utchechange woar, nämlich ssinnen Kappes te bekieke.
Ees he dän Igel soah, wünschten he öm en fröindlichen „Chun Morge“. Dä Haas äwwer, der op ssinn Wies en vöarnehme Herr woar un inchebildt dobe-i, choaf dän Igel ke-in Antwoot op ssinnen Chrooß, merr ssaach föar dän Igel, wube-i he en chewäulig spottige Utdruck nohm: „Wie kömp dat denn, dat dou hie all am fröhen Morge im Fe-ild doher löpps?“
„Ick choon spaziere“, ssaach dä Igel. „Spaziere?“ laachden dä Haas. „Ick dink, dou köins de Be-in ouk wal föar beetere Ssaakes chebruuken.“ Dat mackden dän Igel cheeftig, denn he koun alles verdraage, merr op ssine Be-in leat he nicks kumme, eewes wege dat’se van Natur ut scheef woaren.
„Dou dinks waal“, ssaach nou dä Igel tum Haas, „dat dou mit dinne Stippels meah utreechte kaas?“
„Dat dink ick“, ssaach dän Igel. „Dat kömp op’n Verssöök aan“, me-inden dän Igel, „ick dink, wenn we-i öm de Wedde loupen, loop ick flott aan de-i vöarbe-i.“ Dat ös tum Laache, dou mit dinne scheewe Be-in“, ssaach dä Haas, „merr meinetwegen maach et ssin, wenn dou soan Luus dodrop hees. Wat chillt de Wedd’?“
„En choldene Luidoor un en Flääsche Fusel“, ssaach dä Igel. „Aanchenumme“, ssaach dä Haas, „ schloon in, un dann kann et chlicks loas choon.“
Nee, soa’n chroate Iel heet dat nee“, me-inden dä Igel. „ick häpp noch nicks chefreete; eas will ick noh doheim loupe un en bettsche fröhstöcke: inner halwen Stund ssin ick wiier hie oppem Platz.“
Domit chingk dä Igel fott, denn dä Haas woar et tefree-e. Ounerwäächs daach dä Igel be-i sseech: „Dä Haas verlööt sseech op ssin lange Be-in, merr ick wääd öm kreege. He ös twaar en vornämmen Herr, äwwer doch ouk en domme Kääl, un betahle ssall he doföar.“
Ees nou dä Igel doheim aankoam, ssaach he föar ssinne Öilsche: „Frou, treck de-i chau aan, dou mutts met noh’m Fe-il choon.“ „Wat chiff’t denn?“ froagden ssin Frou.
„Ick häpp met däm Haas chewett öm en choldene Luuidoor un en Flääsch Fusel, ick will met’m öm de Wett loupen, un do ssallse mit dobe-i ssin.“
„Chottwaules“, fingk nou ssin Frou an te kriete, „ büsse nee chanz chesche-it, heesse dinnen Verstaund verloose? Wie kasse mit däm Haas üm de Wett loupe?“ „ Haul de Muul, Frou“, ssaach dä Igel, „dat ös minne Ssaake. Kümmer de-i nee öm Männeranchelegenhe-ite. Marsch, treck de-i aan, und dann mitchekumme.“ Wat ssall däm Igel ssinne Frou auneres maake? Se mooß öm waal draachterher, of se nou woul of nee.
Ees nou allbitts ounerwäächs woaren, sprook dä Igel tu ssinne Frou: “Nou paass ees op, wat ick seggen will. Bekiek’sche dän lange Acker, do wille we-i usen Wettloup maaken. Dä Hass löpp nämlich in dä e-ine Fuar (Furche) und ick in de aunere, un van boowen fange we-i aan to loupen. Nou heesse nicks te doon ees de-i hie oune inne Fuar te stelle, un wenn dä Haas op de aunere Sidd aankömp, soa röps dou öm enteege: ‚Ick ssin all do!’ “Domit woaren se be-i däm Acker aanchelangk, dä Igel wiesden ssinner Frou öaren Platz aan und chingk nou dän Acker erop. Ees he boowen aankoam, woar dä Haas all do. “Kann et loas choon?” froagden dä Haas. „Chemäcklich“, ssaach dän Igel. „Dann wille we-i ees!“ Un domit stault sseech jedere-in in ssinne Fuar.
Dä Haas taul: „Ein, twea dre-i“, un loas chingk he ees en Storm dän Acker ’eraaf. Dä Igel äwwer leep chrad ees dre-i Schridde, dann duckde he ssech rouner in de Fuar un bleev räuig ssitte.
Ees nou dä Haas oune am Acker aanchefeckelt koam, reep öm dän Igel ssinne Frou enteege: „Ick ssin all do.“ Dä Haas verwöinerden sseech nee winnich: he me-inden nicks auners, ees dat et dä Igel sselwes wöar, dä öm dat turööp, weege dat jo jedere-in we-it, dat dän Igel ssin Frou chenau soa utssüüht ees öaren Mann.
Dä Haas äwwer me-inden: „Dat che-iht nee met räächde Dingen.“ He reep: „Nochees cheloupen, wiier retour!” Un fott chingk he wiier ees en Sturm, dat öm de Oahren am Koppe flooge. Dän Igel ssinne Frou äwwer bleew räuig op öarem Platz. Ees nou dä Haas boowen ankoam, reep se öm enteege: „Ick ssin all do.“ Merr dä Haas woar chanz fäädig föar Brass und kreet: „Nochees cheloupen, wiier öm!“ „Minnerweege“, choaf se retour,“ minnerweege soa dükkes ees dou Luus drop hees.“ Soa leep dä Haas no’h dre-iunseventichmol, un dä Igel heel ömmer met öm met. Jedeskeahr, wenn dä Haas oune of boowen aankoam, ssaach dä Igel of ssin Frou: “Ick ssin all do““
Tum vierunseventichsten Mol äwwer koam dä Haas nee meahr tum E-in. Midden op’m Fe-ild feel he tur Ääd, dat Bloot floot öm ut’m Hals, un he bleev doat op’m Platz.
Dä Igel äwwer nohm sinne chewunne Luujedoor un die Pulle Fusel, reep ssinne Frou ut dä Fuar aaf, un bitts chingken verchnööch mitene-in noh dohe-im; un wenn se nee chestorwe ssin, dann leewe se vandaach no’h.
Soa bechoaf ssech dat, dat in de Ssaansche Äu dä Igel dän Haas doat cheloupen heet, un sidd dise Tiid heet et ssech ke-ine Haas wiier infalle loote, mit’m Ssaansche Igel öm de Wett te loupen.
De Liär äwwer ut hiedie Chescheechte ös et eas, dat ke-ine-e-ine, ouk wenn he noch soan vöarnehme Pinkel ös, seech infalle loote ssall, sseech öwwer en kle-ine Kääl luustig te maake, un wöar et ouk mol bloas en Igel. Un tum tweaden, dat et aanchebraach ös, wenn e-iner fre-it, dat he ssech en Frou van ssinne Aat nömp, un die tu em paass. Wän also en Igel ös, dä ssall drop kieke, dat ssin Frou ouk en Igel ös, un soa widder.

Originalschluß bei Grimm:
Die Lehre aus dieser Geschichte aber ist erstens, daß sich keiner, und wenn er sich auch noch so vornehm dünkt, einfallen lassen soll, sich über einen kleinen Mann lustig zu machen, und wäre es auch nur ein Igel. Und zweitens, daß es gut ist, wenn einer heiratet, daß er sich eine Frau von seinem Stand nimmt, die geradeso aussieht wie er. Wer also ein Igel ist, der muß darauf sehen, daß auch